Από την Εργασία της Γαζέας - Σέρτση Βασιλικής 2001-02
Τρίτη 31 Αυγούστου 2010
Το εκκλησάκι τον Αϊ Γιάννη
Τρίτη 24 Αυγούστου 2010
Οι Νερόμυλοι

Υποχρέωσή του ήταν και η μεταφορά του φορτώματος από και προς το σπίτι. Οι μύλοι δούλευαν σχεδόν όλο το χρόνο και η ουρά που σχημάτιζαν οι αναμένοντες τη σειρά τους έφτανε μέχρι την πλατεία του χωριού. Χρειάζονταν υπομονή ώσπου να 'ρθει η σειρά και φυσικά οι άνθρωποι τότε διέθεταν περισσότερη από μας σήμερα. Το νερό που κατέβαινε από το ποτάμι του χωριού το οδηγούσαν με αυλάκι πίσω από το μύλο και σε ψηλότερο σημείο. Από εκεί με σιδερένια σωλήνα διαμέτρου 60 εκ. συνέχιζε την καθοδική του πορεία και έπεφτε με δύναμη και ορμή πάνω σε λαμαρινένιο υδροστρόβιλο (φτερωτή) , η οποία γύριζε και μετέδιδε την κίνηση με τη σειρά του στη μυλόπετρα. Τέτοιους σιδερένιους σωλήνες είχαν προμηθευτεί όλοι οι μύλοι μετά το τέλος του 1ου παγκόσμιου πολέμου από ένα υδρολογικό έργο που είχαν κατασκευάσει οι Γάλλοι για να κόβουν ξύλα. Το στόμιο του σωλήνα στο τέλος στένευε και έφτανε τη διάμετρο των 5 ή 6 εκατ. ανάλογα με την ποσότητα του νερού. Με το υδροδυναμικό φαινόμενο που δημιουργείται οι ρευματικές δυνάμεις του νερού είναι πιο ισχυρές στο σημείο εκβολής και έτσι ακριβώς κάτω από την έξοδο του σωλήνα που βρίσκεται η φτερωτή, η δύναμη του νερού κινεί τις διαδοχικές λάμες της. Η διάφορά πιέσεως στις δυο άκρες του σωλήνα, η ποσότητά του νερού και η κλίση του σωλήνα που επηρεάζουν την πίεση έπρεπε να αντιστοιχούν και στην ανάλογη φτερωτή και το βάρος της μυλόπετρας. Ένας μέτριας
δυναμικότητας μύλος είχε μυλόπετρα βάρους 500 κιλών. Στις επιφάνειες τριβής οι μυλωνάδες έβαζαν σμυρίδι για καλύτερα αποτελέσματα και οι δυο μυλόπετρες είχαν αυλακώσεις μεταξύ τους. Εκεί μέσα έπεφτε το στάρι και τριβόταν στις άκρες των αυλακώσεων. Τα διάκενα των αυλακώσεων αυξάνονταν και μειώνονταν ανάλογα με το τρίψιμο του καρπού που ήθελε να κάνει ο πελάτης. 'Έτσι αν ήθελε ψιλοτριμμένο αλεύρι (φαρίνα) οι πέτρες είχαν τη μικρότερη απόσταση μεταξύ τους, αντίθετα για χοντροκομμένο, πίτυρα, κ.λπ. με τη βοήθεια ενός ρεγουλατόρου σήκωνε τη μια πέτρα παραπάνω. Η μυλόπετρα σταματούσε να γυρίζει, όταν ο μυλωνάς μετατόπιζε τη διεύθυνση του νερού, παρεμβάλλοντας ένα σιδερένιο έλασμα, που είχε σχήμα γάμα (φρένο) ανάμεσα σε σωλήνα και φτερωτή. Κάτω από τις μυλόπετρες έπεφτε το αλεύρι και με ένα ξύλινο φτυαράκι ο μυλωνάς το μάζευε για να γεμίσει το τσουβάλι. Οι κυριότερες ποικιλίες σταριού ήταν η " μοντάνα" και η "βελίτσα". Τότε ο κόσμος έτρωγε γνήσιο και ανόθευτο ψωμί και όταν ο φούρνος έψηνε, μοσχομύριζε όλη η γειτονιά και τρέχαν τα σάλια σου. Σήμερα τα δήθεν βελτιωτικά και το μπαστάρδεμα των σπόρων έχουν κάνει το ψωμί να μην τρώγεται. Χώρια, τα φυτοφάρμακα και τα κάθε είδους λιπάσματα που είναι επικίνδυνα για την υγεία μας.

Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο: "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Πέμπτη 19 Αυγούστου 2010
Το κοιμητήριο Αγίας Παρασκευής
Την ιερότητα του χώρου που είναι το κοιμητήριο καθιερώνει ο ιερός ναός της Αγίας Παρασκευής καθώς και οι σταυροί των τάφων. Είναι ο χώρος της αόρατης και θριαμβεύουσας εκκλησίας. Κηδείες, μνημόσυνα, σαρανταλείτουργα αφιερώματα γίνονται στο χώρο αυτό όπου τα τελευταία χρόνια έχει κτισθεί ειδική αίθουσα τελετών.
Οι λειτουργίες, τα διακονήματα και οι δωρεές υπηρετούν την αιώνια μνήμη τη διάρκεια και την υπέρβαση του φόβου του θανάτου. Ο άνθρωπος δεν πρέπει να φοβάται το θάνατο.
Η σκέψη του και ο καθημερινός πόνος ημερεύουν τον άνθρωπο. Η γέννηση και ο φυσικός θάνατος είναι τα όρια του προσωπικού χώρου και του χρόνου. Μετά την επίγεια αυτή χωροχρονική κατάσταση η αναμονή της Ανάστασης “ για τους οψόμενους το πρόσωπον αυτού”. (Αποπ. 22,5.4)
Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο: "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Τρίτη 17 Αυγούστου 2010
Η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
Στον ίδιο τύπο υπήρχε παλιά μικρή εκκλησούλα που ήταν αφιερωμένη πάλι στην κοίμηση της Θεοτόκου. Γκρεμίστηκε το 1906 για να χτιστεί η εκκλησία που είναι σήμερα.Την παλιά εκκλησία την έλεγαν “μοναστήρ" και σ' αυτή, λειτουργούσαν από το Ι904 μέχρι το 1906 οι λίγοι εξαρχικοί.
Στον περίβολο και προς το ΒΑ μέρος του έθαβαν και τους νεκρούς τους την ίδια περίοδο. Oι μαστόροι της (σημερινής -εκκλησίας ήταν γκέγκηδες και ο αρχιμάστορας από Νεστόριο Καστοριάς. Έχει ρυθμό βασιλικής με τρούλο.
Οι διαστάσεις της είναι 25Χ14 μ. Στο βόρειο μέρος και στο νοτιοδυτικό έχουν κατασκευαστεί προσθήκες για αποθηκευτικές ανάγκες και τα γραφεία της ενορίας. Στο ανατολικό μέρος, είναι η κόγχη τον ιερού, όπου εξωτερικά είναι ζωγραφισμένες τρείς τοιχογραφίες οι οποίες σήμερα είναι μισοκατεασραμένες. O τρούλος δεν είναι χτιστός αλλά κατασκευασμένος με ξύλα και σίδερα πάνω στα οποία είναι προσαρμοσμένες λαμαρίνες. Έχει μορφή κυλινδρική με οχτώ πλευρές και κάθε πλευρά έχει κι ένα παρά6υρο. O κουμπές είναι επίσης από λαμαρίνα και στην κορυφή έχει, σιδερένιο σταυρό. Στη δυτική πλευρά είναι ενσωματωμένο στο μεγαλύτερό του μέρος το καμπαναριό που επίσης στη κορυφή του έχει σιδερένιο σταυρό. Η οξυκόρυφη στέγη του καμπαναριού έχει μορφή τετραγωνικής πυραμίδας(καπέλο).
Το εσωτερικό του ιερού ναού
Χωρίζεται σε τρία κλίτη και τον γυναικωνίτη. Το μεσαίο κλίτος είναι φαρδύτερο και ψηλότερο από τ' άλλα. Ενδιάμεσα στο δεξιό και αριστερό κλίτος υπάρχει από μια σειρά με έξι κίονες (κολόνες) αnó ξύλο καστανιάς που μεταφέρθηκαν από την Έδεσσα. Οι κίονες αυτοί είναι εσωτερικά σοβατισμένοι και καταλήγουν στην οροφή τον ναού, όπου σχηματίζουν διαδοχικά τόξα. Τόξα σχηματίζονται και από κάτω από το δάπεδο του γυναικωνίτη καθόσο κάποιοι από αυτούς τον στηρίζουν.
Το τέμπλο αρκετά επιβλητικό σε γκρι χρώμα έχει εικόνες επηρεασμένες από την δυτική τέχνη (σχολή Βιτσίου) και η κόγχη, μέσα στο ιερό είναι επίσης ιστορημένη κατά τον ίδιο τρόπο. Αντίθεση σε σχέση με το τέμπλο δημιουργεί η κατά τ' άλλα όμορφη και πετυχημένη τοιχογράφηση, στο χώρο του κυρίως ναού, από, τον ταλαντούχο αγιογράφο Β. Στρεμπένη με την παραδοσιακή ζωγραφική της Βυζαντινής τέχνης. Επιβλητικός επίσης ο Παντοκράτωρ στον τρούλο και εντυπωσιακή η μεγάλη τοιχογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο μέτωπο του γυναικωνίτη. Σε αυτή την εκκλησία προσέρχεται το ποίμνιο του Χριστού από το Ι907 που κτίστηκε μέχρι σήμερα. Παλιότερα οι κάτοικοι του χωριού εκκλησιάζονταν στο ναό της Αγίας Παρασκευής και όχι μόνο αυτοί αλλά και οι χριστιανοί της Φλώρινας μια και δεν υπήρχε άλλη εκκλησία στη Φλώρινα, αφού ο Άγιος Γεώργιος χτίστηκε το 1835 όταν δηλαδή και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είχε γίνει μεγαλύτερη και ψηλότερη στο ίδιο μέρος, που υπήρχε ο παλιότερος ναός (1832).
Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο: "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Στον περίβολο και προς το ΒΑ μέρος του έθαβαν και τους νεκρούς τους την ίδια περίοδο. Oι μαστόροι της (σημερινής -εκκλησίας ήταν γκέγκηδες και ο αρχιμάστορας από Νεστόριο Καστοριάς. Έχει ρυθμό βασιλικής με τρούλο.

O ιερός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου έχει αρκετά ξένα χαρακτηριστικά τα οποία προσπαθούν να συνταιριάξουν με τα παραδοσιακά ελληνικά της βασιλικής με τρούλο (στέγη καμπαναριού παράθυρα κ.α.) Έχει δύο εισόδους στο δυτικό και νότιο μέρος της, όπου είναι και ο εξωνάρθηκας με τα παραδοσιακά κάγκελα περίφραξής του και τα πέτρινα πεζουλάκια. Εκεί οι μαυροντυμένες γριούλες εναποθέτουν τα πανέρια. με τα κόλλυβα και το γλυκά στα μνημόσυνα μέχρι να τα μοιράσουν στους πιστούς για συγχώρεση.
Στο νότιο μέρος του προαυλίου μόλις τελειώνουν οι σκάλες ανόδου είναι δυο θεόρατοι πλάτανοι που χρόνοι τώρα κρατάνε συντροφιά στην εκκλησία και χαρίζουν μαζί με τον παχύ ίσκιο τους και το δροσερό νεράκι της βρυσούλας σε κάθε περαστικό και προσκυνητή που θέλει να ξαποστάσει. Κάτω από το τοιχάκι και τα σκαλιά τρέχει τ' αυλάκι που ξεδιψάει τους ευλογημένους κήπους του χωριού, για να μεγαλώσουν οι νόστιμες ντομάτες και τα περίφημα αγγουράκια της Σκοπιάς που θα τα πουλήσουν στο παζάρι της Φλώρινας για να ζήσει η φαμίλια.Το εσωτερικό του ιερού ναού
Χωρίζεται σε τρία κλίτη και τον γυναικωνίτη. Το μεσαίο κλίτος είναι φαρδύτερο και ψηλότερο από τ' άλλα. Ενδιάμεσα στο δεξιό και αριστερό κλίτος υπάρχει από μια σειρά με έξι κίονες (κολόνες) αnó ξύλο καστανιάς που μεταφέρθηκαν από την Έδεσσα. Οι κίονες αυτοί είναι εσωτερικά σοβατισμένοι και καταλήγουν στην οροφή τον ναού, όπου σχηματίζουν διαδοχικά τόξα. Τόξα σχηματίζονται και από κάτω από το δάπεδο του γυναικωνίτη καθόσο κάποιοι από αυτούς τον στηρίζουν.
Το τέμπλο αρκετά επιβλητικό σε γκρι χρώμα έχει εικόνες επηρεασμένες από την δυτική τέχνη (σχολή Βιτσίου) και η κόγχη, μέσα στο ιερό είναι επίσης ιστορημένη κατά τον ίδιο τρόπο. Αντίθεση σε σχέση με το τέμπλο δημιουργεί η κατά τ' άλλα όμορφη και πετυχημένη τοιχογράφηση, στο χώρο του κυρίως ναού, από, τον ταλαντούχο αγιογράφο Β. Στρεμπένη με την παραδοσιακή ζωγραφική της Βυζαντινής τέχνης. Επιβλητικός επίσης ο Παντοκράτωρ στον τρούλο και εντυπωσιακή η μεγάλη τοιχογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο μέτωπο του γυναικωνίτη. Σε αυτή την εκκλησία προσέρχεται το ποίμνιο του Χριστού από το Ι907 που κτίστηκε μέχρι σήμερα. Παλιότερα οι κάτοικοι του χωριού εκκλησιάζονταν στο ναό της Αγίας Παρασκευής και όχι μόνο αυτοί αλλά και οι χριστιανοί της Φλώρινας μια και δεν υπήρχε άλλη εκκλησία στη Φλώρινα, αφού ο Άγιος Γεώργιος χτίστηκε το 1835 όταν δηλαδή και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είχε γίνει μεγαλύτερη και ψηλότερη στο ίδιο μέρος, που υπήρχε ο παλιότερος ναός (1832).
Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο: "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Τρίτη 10 Αυγούστου 2010
Η εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής

Διαδόθηκε σ’όλη τη περιφέρεια πως η εικόνα είναι Θαυματουργή. Οι τούρκοι που ζούσαν ακόμα στην περιοχή με τον αρχηγό τους που λεγόταν Βελής, ήρθαν και προσκύνησαν την εικόνα με μεγάλη περηφάνια επειδή έφεραν την εικόνα από την Κωνσταντινούπολη . Από εκείνα τα χρόνια το χωριό μας γιορτάζει την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής και κάθε χρόνο ο παπάς βγάζει την εικόνα για να την προσκυνήσουν όλοι οι πιστοί.
Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο : "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο : "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Παράθυρο με επιγραφή (Αγία Παρασκευή Σκοπιάς Φλώρινας)
Το μοναδικό παράθυρο που σώζεται από τα υπόλοιπα που είχε η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής πριν γίνει η επέμβαση και τοποθετηθούν τα καινούργια. Χαρακτηριστικό σημάδι που φανερώνει τη Βυζαντινή μορφή της εκκλησίας είναι η καμάρα που σχηματίζει καθώς και τα παλιά κεραμίδια που είχε . Η επιγραφή πάνω σε μαύρο φόντο γράφει: "Προ της θύρας αυτής και εις την πέτραν εδώ έπεσεν δολοφονηθείς ο εθνομάρτυρας Κωνσταντίνος Σταμπουλής υπό των κομιτατζήδων "
Δίπλα από την επιγραφή η παλιά πόρτα εισόδου του υπερώου . Σήμερα είναι κτισμένη και φυσικά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί , δείχνει όμως τη μορφή της εκκλησίας πριν τις αλόγιστες επεμβάσεις.
Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο : "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Η Πεντηκοστή (Τέμπλο Αγίας Παρασκευής Σκοπιάς)

Η εικόνα είναι ανυπόγραφη και πρέπει να έγινε στα μέσα του Ι8oυ αιώνα.
Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο : "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Οι Άγιοι Πάντες (Τέμπλο Αγίας Παρασκευής Σκοπιάς)

Στη πρώτη σειρά πάνω η ετοιμασία του θρόνου με τον Αδάμ και την Εύα γονατισμένους εκατέρωθεν να δέονται και γύρω τους Άγγελοι, εξαπτέρυγα και άλλες ουράνιες δυνάμεις.
Στην τρίτη σειρά προς την πλευρά του Προδρόμου οι Άγιοι ερημίτες και προς την Παναγία οι Άγιοι Ιεράρχες. Στην τέταρτη σειρά είναι οι προφήτες Δαυίδ και Σολομών, άλλοι προφήτες και προς τα αριστερά μάρτυρες. Στην κάτω και τελευταία σειρά σε τρείς αλλεπάλληλες στάσεις πρέπει να ειvαι ο Αβραάμ και στη γωνία δεξιά Ο δίκαιος ληστής που κρατάει στα χέρια τον Τίμιο Σταυρό.
Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο : "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος (Τέμπλο Αγίας Παρασκευής Σκοπιάς)
Η εικόνα του φτερωτού Αγίου Ιωάννη είναι γνωστή από παλιά. Η αποκομμένη κεφαλή παραπέμπει στη γιορτή της ευρέσεως της κεφαλής του Προδρόμου. 0 Άγιος σε μετωπική στάση είναι ντυμένος με κοκκινωπή μηλωτή και πρά¬σινο ιμάτιο. Με το δεξί χέρι ευλογάει ενώ με το αριστερό έχει ειλητά¬ριο που πρέπει να γράφει "Μετανοείτε ήγγηκεν γαρ η Βασιλεία των ουρανών". Άξιον παρατηρήσεως είναι το δυσανάλογο μεταξύ χεριών που είναι μεγάλα και στιβαρά, ενώ τα πόδια αδύνατα. Από τις σκηνές ευδιάκριτη είναι αυτή που ο στρατιώτης προσφέρει τη κεφαλή του Αγίου Ιωάννη στην Ηρωδιάδα.
Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο : "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο : "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"
Ο Χριστός Ευλογών -Παναγιά Βρεφοκρατούσα-Δωδεκάορτο-Σκηνές Αγίων (Εκκλησία Αγίας Παρασκευής Σκοπιάς)

H τελευταία ζώνη, μισοκατεστραμένη . Η εικόνα πρέπει να είναι ζωγραφισμένη στα τέλη του 18ου αιώνα. Τη περίοδο αυτή παραστάσεις από το σύγχρονο λαϊκό βίο εισάγονται στην ορθόδοξη εικονογραφία(φορεσιές, μαρτύρια Αγίων κ.λ.π.) Επίσης πολλές μικρές σκηνές γενικεύονται στις εικόνες την περίοδο αυτή. Τα περιγράμματα είναι σε μερικές σκηνές έντονα και τα χρώματα ζωηρά. Ο χώρος δεν αποδίδεται και όλα μαζί έχουν σαν συνέπεια τη φυσική αδυναμία για υψηλή τέχνη, ενώ υπάρχουν εκφραστικές στάσεις με γραφικότητα και απλοϊκό τρόπο της αφελούς και λαϊκότερης αυτής τέχνης.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)