Τρίτη 17 Αυγούστου 2010

Η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου

Στον ίδιο τύπο υπήρχε παλιά μικρή εκκλησούλα που ήταν αφιερωμένη πάλι στην κοίμηση της Θεοτόκου. Γκρεμίστηκε το 1906 για να χτιστεί η εκκλησία που είναι σήμερα.Την παλιά εκκλησία την έλεγαν “μοναστήρ" και σ' αυτή, λειτουργούσαν από το Ι904 μέχρι το 1906 οι λίγοι εξαρχικοί.
Στον περίβολο και προς  το ΒΑ μέρος του έθαβαν και τους νεκρούς τους την ίδια περίοδο. Oι μαστόροι της (σημερινής -εκκλησίας ήταν γκέγκηδες και ο αρχιμάστορας από Νεστόριο Καστοριάς. Έχει ρυθμό βασιλικής με τρούλο.
Οι διαστάσεις της είναι 25Χ14 μ. Στο βόρειο μέρος και στο νοτιοδυτικό έχουν κατασκευαστεί προσθήκες για αποθηκευτικές ανάγκες και τα γραφεία της ενορίας. Στο ανατολικό μέρος, είναι  η κόγχη τον ιερού,  όπου εξωτερικά είναι ζωγραφισμένες τρείς τοιχογραφίες οι οποίες σήμερα είναι μισοκατεασραμένες.  O τρούλος δεν είναι χτιστός αλλά κατασκευασμένος με ξύλα και σίδερα πάνω στα οποία είναι προσαρμοσμένες λαμαρίνες. Έχει μορφή κυλινδρική με οχτώ πλευρές και κάθε πλευρά έχει κι ένα παρά6υρο.  O κουμπές είναι επίσης από λαμαρίνα και στην κορυφή έχει, σιδερένιο σταυρό. Στη δυτική πλευρά είναι ενσωματωμένο στο μεγαλύτερό του μέρος το καμπαναριό που επίσης στη κορυφή του έχει σιδερένιο σταυρό. Η οξυκόρυφη στέγη του καμπαναριού έχει μορφή τετραγωνικής πυραμίδας(καπέλο).
O  ιερός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου έχει αρκετά ξένα χαρακτηριστικά τα οποία προσπαθούν να συνταιριάξουν με τα παραδοσιακά ελληνικά της βασιλικής με τρούλο (στέγη καμπαναριού παράθυρα κ.α.) Έχει δύο εισόδους στο δυτικό και νότιο μέρος της, όπου είναι και ο εξωνάρθηκας με τα παραδοσιακά κάγκελα περίφραξής του και τα πέτρινα πεζουλάκια. Εκεί οι μαυροντυμένες γριούλες εναποθέτουν τα πανέρια. με τα κόλλυβα και το γλυκά στα μνημόσυνα μέχρι να τα μοιράσουν στους πιστούς για συγχώρεση.
Στο νότιο μέρος του προαυλίου μόλις τελειώνουν οι σκάλες ανόδου είναι δυο θεόρατοι πλάτανοι που χρόνοι τώρα κρατάνε συντροφιά στην εκκλησία και χαρίζουν μαζί με τον παχύ ίσκιο τους και το δροσερό νεράκι της βρυσούλας σε  κάθε περαστικό και προσκυνητή που θέλει να ξαποστάσει. Κάτω από το τοιχάκι και τα σκαλιά τρέχει τ' αυλάκι που ξεδιψάει τους ευλογημένους κήπους του χωριού, για να μεγαλώσουν οι νόστιμες ντομάτες και τα περίφημα αγγουράκια της Σκοπιάς που θα τα πουλήσουν στο παζάρι της Φλώρινας για να ζήσει η φαμίλια.


Το εσωτερικό του ιερού ναού

Χωρίζεται σε τρία κλίτη και τον γυναικωνίτη. Το μεσαίο κλίτος είναι φαρδύτερο και ψηλότερο από τ' άλλα. Ενδιάμεσα στο δεξιό και αριστερό κλίτος υπάρχει από μια σειρά με έξι κίονες (κολόνες) αnó ξύλο καστανιάς που μεταφέρθηκαν από την Έδεσσα. Οι κίονες αυτοί είναι εσωτερικά σοβατισμένοι και καταλήγουν στην οροφή τον ναού, όπου σχηματίζουν διαδοχικά τόξα. Τόξα σχηματίζονται και από κάτω από το δάπεδο του γυναικωνίτη καθόσο κάποιοι από αυτούς τον στηρίζουν.
Το τέμπλο αρκετά επιβλητικό σε γκρι χρώμα έχει εικόνες επηρεασμένες από την δυτική τέχνη (σχολή Βιτσίου) και η κόγχη, μέσα στο ιερό είναι επίσης ιστορημένη κατά τον ίδιο τρόπο. Αντίθεση σε σχέση με το τέμπλο δημιουργεί η κατά τ' άλλα όμορφη και πετυχημένη τοιχογράφηση, στο χώρο του κυρίως ναού, από, τον ταλαντούχο αγιογράφο Β. Στρεμπένη με την παραδοσιακή ζωγραφική της Βυζαντινής τέχνης. Επιβλητικός επίσης ο Παντοκράτωρ στον τρούλο και εντυπωσιακή η μεγάλη τοιχογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο μέτωπο του γυναικωνίτη. Σε αυτή την εκκλησία προσέρχεται το ποίμνιο του  Χριστού από το Ι907 που κτίστηκε μέχρι σήμερα. Παλιότερα οι  κάτοικοι του χωριού εκκλησιάζονταν στο ναό της Αγίας Παρασκευής και όχι μόνο αυτοί αλλά και οι χριστιανοί της Φλώρινας μια και δεν υπήρχε άλλη εκκλησία στη Φλώρινα, αφού ο Άγιος Γεώργιος χτίστηκε το 1835 όταν δηλαδή και η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής είχε γίνει μεγαλύτερη και ψηλότερη στο ίδιο μέρος, που υπήρχε ο παλιότερος ναός (1832).

Από την εργασία του Λεωνίδα Ζώλη με τίτλο: "Σκοπιά, ιστορία και παράδοση"